Mắc khén Quỳnh Nhai là một loại gia vị độc đáo, rất phổ biến trong ẩm thực của người dân tộc Thái ở vùng núi phía Bắc. Với hương thơm đậm và vị cay nồng, mắc khén làm tăng thêm sự hấp dẫn cho các món ăn nơi đây.
Hạt mắc khén Quỳnh Nhai là gì?
Mắc khén là loại cây thân gỗ, cao từ 8 đến 10 mét, hoa nở thành từng chùm. Vào tháng 11, quả mắc khén chín, từ màu xanh ngả sang vàng hồng. Sau khi thu hoạch, quả được phơi khô để sử dụng dần. Hạt mắc khén có màu sẫm và được dùng làm gia vị trong nhiều món ăn.
Công dụng của hạt mắc khén Quỳnh Nhai
Với hương vị đặc trưng cay nhẹ và thơm nồng, mắc khén Quỳnh Nhai là gia vị không thể thiếu trong nhiều món ăn của người dân tộc Thái. Hạt mắc khén thường được dùng để ướp thịt, cá và làm gia vị cho các món chiên, nướng. Các món đặc sản như thịt trâu gác bếp, pa pỉnh tộp và chẩm chéo đều không thể thiếu hạt mắc khén.
Mắc khén Quỳnh Nhai còn có công dụng làm thuốc, được sử dụng trong các bài thuốc dân gian để chữa trị các chứng đầy bụng, khó tiêu, và giảm đau nhức xương khớp. Ngoài ra, mắc khén khô có thể dùng để ngâm rượu hoặc làm thuốc xoa bóp.
Cách rang, xay mắc khén chuẩn nhất
Hạt mắc khén thường được bán sẵn trên thị trường dưới dạng hạt hoặc bột. Tuy nhiên, nếu mua hạt mắc khén thô, bạn cần phải sơ chế trước khi sử dụng:
Rang mắc khén: Làm nóng chảo, sau đó cho hạt mắc khén vào rang đều tay. Vì mắc khén chứa nhiều tinh dầu, nên sau khi rang phải để nguội từ 30 đến 40 phút trước khi giã, nghiền hoặc xay thành bột.
Xay mắc khén: Khi mắc khén đã nguội, giã hoặc xay nhuyễn thành bột. Bột mắc khén sau khi xay nên được bảo quản ở nơi thoáng mát để giữ mùi thơm.
Hướng dẫn chế biến món ăn với mắc khén Quỳnh Nhai
Chế biến cá nướng mắc khén: Cá nướng mắc khén thường là các loại cá sông, cá suối. Làm sạch cá, khứa thân cá và nhồi hỗn hợp rau thơm, sả, ớt, bột canh và mắc khén vào bụng cá. Rắc thêm mắc khén lên thân cá và nướng trên than củi đến khi vàng hai mặt.
Thịt ba chỉ nướng: Ướp thịt ba chỉ với bột mắc khén, hành khô băm nhỏ, ớt, nước mắm, bột canh và các gia vị khác. Xiên thịt vào xiên tre cùng lá móc mật và nướng trên bếp than hoa đến khi vàng đều.
Pha nước chấm mắc khén: Rang mắc khén cùng muối, sau đó giã nhỏ cùng mì chính. Muối mắc khén dùng để chấm với các loại quả chua như sung, xoài xanh, cóc, nhót xanh hay khế.
Ướp thịt trâu gác bếp:Thịt trâu được dần mềm, ướp với gia vị mắc khén, bột canh, ớt và đường trong 3 tiếng. Sau đó hấp cách thủy và sấy khô trên bếp than hoa.
Làm chẩm chéo: Chẩm chéo gồm muối, ớt khô, hạt mắc khén, tỏi, bột ngọt, sả và các loại rau thơm như húng, mùi. Nướng tỏi và ớt khô, giã nhuyễn cùng hạt mắc khén, bột canh, bột ngọt và rau thơm.
Kết luận
Mắc khén Quỳnh Nhai không chỉ là một gia vị đặc trưng của Tây Bắc mà còn là yếu tố tạo nên hương vị đặc biệt cho nhiều món ăn. Hãy thử chế biến với mắc khén để cảm nhận hương vị đậm đà, độc đáo của núi rừng Tây Bắc.
